W Iławie organizowane są trzy piękne imprezy biegowe. Patrząc na udział iławian w półmaratonie czy innych organizowanych biegach ulicznych, startuje nas sporo.

Oto statystyki. W Biegu o Puchar Bricomarche na dystansie 10 i 5 km startowało łącznie 270 osób, w tym iławian 115; Bieg o Puchar Eugeniusza Jaremko ukończyło 539, w tym 101 iławian; Półmaraton im. Antoniego Gierszewskiego zaliczyło 333 zawodników, w tym naszych 80.

Pochwalam, że spora grupa iławian pielęgnuje tę formę naturalnej rekreacji, nie licząc rowerzystów i wiele grup gimnastyki nowoczesnej przy rytmach muzyki. Przykładem świecąc, niemała grupa zapaleńców pociąga za sobą swoje dziatki a nawet wnuki, też sąsiadów, by poszli ich śladem. Akurat do rekreacyjnego biegania nie są konieczne piękne ścieżki asfaltowe, a lepiej będzie, abyśmy ćwiczyli biegi i jazdę na rowerach w lasach lub łąkach, których nie brakuje.

Tu uwaga! Ćwiczcie bez modnego używania słuchawek, bowiem dudniąca melodia zagłusza delektowanie się muzyką otaczającego środowiska naturalnego. Naturalny głos ptaków i szum drzew koi i oddala w zapomnienie nasze nieuśpione troski. Bieganie leśnymi duktami należy wspierać dodatkowymi ćwiczeniami przy drzewach, jak siłę ramion czy tułowia, nie zapominając o klasycznej gimnastyce podstawowej we wszystkich płaszczyznach i osiach ruchu, kształtującą gibkość.

Doskonale wiecie, jak ważny jest ruch ciała i wydatkowanie energii w podnoszeniu wydolności fizycznej, czyli odczucia, że w marszu, sprzątaniu mieszkania, pracy na działce czy nawet pracy siedząc, nie męczymy się. Podstawowe formy ruchu to rozbieganie, jazda na rowerze, pływanie czy nawet regularne ćwiczenia gimnastyki klasycznej i inne sporty.

W tym momencie warto wiedzieć, że niedostateczna aktywność fizyczna jest przyczyną 7,4% wszystkich zgonów w Polsce. Chroniczny brak ruchu, czyli sedenteryjny (siedzący) tryb życia, generuje wysokie koszty, które w kraju wynoszą ponad 2 mld euro rocznie. Z tego leczenie chorób stanowi 40%, nie mówiąc o kosztach wynikających ze zmniejszonej wydajności pracy, co przekłada się na niższy wzrost gospodarczy.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) poleca przeznaczyć tygodniowo około 150 minut umiarkowanej aktywności fizycznej albo zamiennie 75 minut aktywności fizycznej o wysokiej intensywności. Regularna aktywność fizyczna korzystnie wpływa na zdrowie i jakość życia. Poprawia pracę układu odpornościowego, obniża ciśnienie tętnicze krwi, zmniejsza też ryzyko zachorowania na niektóre rodzaje nowotworów.

Czas trwania jednego cyklu aktywności fizycznej powinien wynosić minimum 10 minut na dobę, a co najmniej dwa razy w tygodniu należy wykonywać ćwiczenia wzmacniające główne grupy mięśniowe. Prawie połowa Polaków wytyczne WHO spełnia. Jednak 67% spośród nas nie podejmuje żadnej aktywności fizycznej.

Z raportu Międzynarodowego Stowarzyszenia Sportu i Kultury wynika, że gdyby co piąty nieaktywny Polak zaczął ćwiczyć, to udałoby się zapobiec blisko 6 tys. zgonów rocznie, co skutkowałoby uzyskaniem konkretnych korzyści społecznych i ekonomicznych. Całoroczny koszt ekonomiczny braku ruchu wśród Polaków, czyli ok. 2,2 mld euro, stanowi równowartość ok. 8,5% wydatków na ochronę zdrowia w kraju. Sporą część tych kosztów stanowią wydatki wynikające z kosztów leczenia chorób, za które odpowiada niewystarczająca ilość ruchu.

Chroniczny brak ruchu społeczeństwa należy do patologicznych problemów współczesnej cywilizacji. Jak temu zapobiec? Wychowaniem, czyli przykładem osobistym i osobowym wzorem rodziców, co daje właściwe gospodarowanie czasem wolnym. Ponadto środowisko (teren naturalny, krajobraz, klimat, charakter zabudowy, komunikacja), wzorce osobowe (rodzina, wychowawcy, autorytety, zwyczaje, obyczaje, modele spędzania czasu wolnego); organizacja życia (czas wolny, prawo korzystania z terenów, obiektów i urządzeń rekreacyjnych) należą do zasadniczych czynników stymulujących sposób zarządzania czasem wolnym.

Tymczasem niedobór aktywności fizycznej młodzieży iławskiej jednej ze szkół średnich, mierzony ilością dni w tygodniu (1 do 2) przeznaczonych na wysiłki fizyczne (co najmniej 60 min.), dotyczył aż 39-41% dziewcząt oraz 23-36% chłopców. Zadowalający natomiast poziom aktywności fizycznej młodzieży w tej szkole, mierzony ilością dni w tygodniu (5 i więcej) przeznaczonych na wysiłki fizyczne (umiarkowana i intensywna aktywność fizyczna co najmniej 60 min.), dotyczył tylko a może aż 19-21% dziewcząt oraz 30-33% chłopców.

Zaprezentowane niedostatki aktywności fizycznej pogłębia – niestety – nieodparta chęć oglądania telewizji i korzystania z komputera, czyli trwonienie w pewnym sensie czasu wolnego na zajęcia siedzące, niekoniecznie związane z nauką.

Z obserwacji młodzieży z Iławy wynika, że w przedziale czasu (4h i dłużej dziennie) przeznacza na media 25% (TV) i 16% (komputer) dziewcząt oraz 14%-28% (TV) i 28-47% (komputer) chłopców.

W celu zrównoważenia hipokinezji Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne zaleca wysiłki umiarkowane wykonywane 4-5 razy tygodniowo po 35-40 minut przy tętnie o częstotliwości 60-70% maksymalnego. W tym miejscu warto zapytać: kto poniesie brzemię przygotowania młodego pokolenia do wartościowego spędzania czasu wolnego – szkoła czy rodzina? Nie sądzę, by szkoła ani tym bardziej środowisko. A więc… rodzina?

Kultura domu rodzinnego i charakter spędzenia czasu wolnego przez rodziców wpływa na kształtowanie się zainteresowań, ulubionych form zajęć i rozrywki dzieci. Od warunków przez rodziców stworzonych, przekazanych wartości i nawyków zależeć będzie, czy czas wolny poświęcony będzie wypoczynkowi, rozrywce, rozwojowi osobowości, czy stanie się czasem pustym, bezwartościowym dla rozwoju człowieka. Aby temu zapobiec, należy wdrażać dzieci do racjonalnego wypoczynku już od najmłodszych lat oraz stawiać wymagania.

Prawidłowo stawiane wymagania wytyczają dziecku drogę postępowania, stanowią element organizacji trybu i stylu życia. Życie rodzinne powoduje, że kształtują się przyzwyczajenia, nawyki, zainteresowania, budzą się nowe potrzeby i aspiracje. Czas wolny jest szansą, ale i zagrożeniem, zwłaszcza dla dzieci i młodzieży, wypełniony pustką i bezczynnością sprzyja pijaństwu i narkomanii, konsumpcjonizmowi, stanowiąc źródło dewiacji.

Nie ulega wątpliwości, że człowieka od najmłodszych lat trzeba wychowywać do właściwego spędzania czasu wolnego. Stanowi on integralną część wychowania szkolnego dzieci i młodzieży a także obszar pracy pozalekcyjnej i pozaszkolnej. Stanowi też wyraz troski ze strony organów samorządowych, czego – mimo zbędnych narzekań – w Iławie nie brakuje.